تغیر مسیر یافته از - عبدالله بن عبدالله میورقی ترجمان
زمان تقریبی مطالعه: 10 دقیقه
 

عبدالله میورقی ترجمان




ابومحمد عبدالله بن عبدالله میورقی مشهور به ترجمان، کشیش مسیحی مسلمان شده متولد شهر میروقه واقع در جنوب کشور اسپانیا است. وی بعد از آشنایی با اسقف نیکولاس مرتل مسلمان شد و به تونس مهاجرت نموده و از امیر آنجا مسئولیت دولتی گرفت. ترجمان کتابی در باره رد اعتقادات صلیبی به نگارش درآورده است.


۱ - معرفی اجمالی


تَرْجُمان، ابومحمد عبدالله بن عبدالله میورقی (ح ۷۵۶-۸۳۲ق/۱۳۵۵-۱۴۲۹م)، کشیش و متکلم مسیحی که اسلام آورد. نام او پیش از پذیرفتن اسلام «آنسلم تورمدا (Majorca)» بود
[۱] محمد محفوظ، تراجم المؤلفین التونسیین، ج۱، ص۲۲۵، بیروت، ۱۹۸۲-۱۹۸۶م
و در میورقه (Anselmo Turmeda) واقع در جنوب اسپانیا در خانواده‌ای مسیحی زاده شد
[۲] GAL, II, P۳۲۲.
و پدرش از شهرنشینان آن‌جا به حساب می‌آمد.
[۳] عبدالله ترجمان، تحفة الاریب فی الرد علی اهل الصلیب، ج۱، ص۶۱-۶۲، به کوشش عمر وفیق داعوق، بیروت، ۱۴۰۸ق/۱۹۸۸م.    
او را از ۶ سالگی به کشیشی سپردند تا انجیل بیاموزد و با زبان کتاب مقدس و علم منطق آشنا شود.
[۴] عبدالله ترجمان، تحفة الاریب فی الرد علی اهل الصلیب، ج۱، ص۶۲، به کوشش عمر وفیق داعوق، بیروت، ۱۴۰۸ق/۱۹۸۸م.    
وی چندی بعد از میورقه به لارده، مرکز علمی مسیحیان آن منطقه رفت و طبیعیات و نجوم خواند.
[۵] عبدالله ترجمان، تحفة الاریب فی الرد علی اهل الصلیب، ج۱، ص۶۲، به کوشش عم روفیق داعوق، بیروت، ۱۴۰۸ق/۱۹۸۸م.    
پس از ۴ سال اقامت در لارده رهسپار بلونیه شد و طی ۱۰ سال سکونت در کنیسه اسقف نیکولاس مرتل (= نقلا و مرتیل) به آموختن اصول آیین مسیحیت و احکام آن پرداخت.
[۶] عبدالله ترجمان، تحفة الاریب فی الرد علی اهل الصلیب، ج۱، ص۶۵، به کوشش عمر وفیق داعوق، بیروت، ۱۴۰۸ق/۱۹۸۸م.    


۲ - اسلام ترجمان


از آن‌جا که اسقف نیکولاس مرتل پنهانی به اسلام عشق می‌ورزید
[۷] عبدالله ترجمان، تحفة الاریب فی الرد علی اهل الصلیب، ج۱، ص۶۹، به کوشش عمر وفیق داعوق، بیروت، ۱۴۰۸ق/۱۹۸۸م.    
و یا حتیٰ به قولی پنهانی اسلام آورده بود،
[۸] GAL, II, P۳۲۲.
در آشنا ساختن ترجمان با دین اسلام و تشویق وی به مسلمان شدن، نقش مهمی داشت و هم به سفارش او بود که ترجمان به تونس مهاجرت کرد.
[۹] عبدالله ترجمان، تحفة الاریب فی الرد علی اهل الصلیب، ج۱، ص۶۹-۷۲، به کوشش عمر وفیق داعوق، بیروت، ۱۴۰۸ق/۱۹۸۸م.    
در تونس نزد امیر ابوالعباس احمد بن مستنصر رفت و در حالی که سال سی و پنجم از عمر خود را سپری می‌کرد، در سایۀ عنایت او به دین اسلام درآمد.
[۱۰] عبدالله ترجمان، تحفة الاریب فی الرد علی اهل الصلیب، ج۱، ص۷۲-۷۳، به کوشش عمر وفیق داعوق، بیروت، ۱۴۰۸ق/۱۹۸۸م.    
وی پس از مسلمان شدن، از مسیحیان پیغام‌ها و طعنه‌ها شنید.
[۱۱] عبدالله ترجمان، تحفة الاریب فی الرد علی اهل الصلیب، ص۷۲، به کوشش عمر وفیق داعوق، بیروت، ۱۴۰۸ق/۱۹۸۸م.    
[۱۲] عبدالله ترجمان، تحفة الاریب فی الرد علی اهل الصلیب، ج۱، ص۷۸-۷۹، به کوشش عمر وفیق داعوق، بیروت، ۱۴۰۸ق/۱۹۸۸م.    


۳ - مسئولیت دولتی


امیر تونس ترجمان را به مسئولیت سازمان گمرک دریایی گماشت. او آن‌جا ازدواج کرد و صاحب پسری به نام محمد شد و همواره تا زمان مرگ امیر همراه او بود
[۱۳] عبدالله ترجمان، تحفة الاریب فی الرد علی اهل الصلیب، ج۱، ص۷۵- ۷۸، به کوشش عم روفیق داعوق، بیروت، ۱۴۰۸ق/۱۹۸۸م.    
[۱۴] محمد محفوظ، تراجم المؤلفین التونسیین، ج۱، ص۲۲۹، بیروت، ۱۹۸۲-۱۹۸۶م
و چون در حملۀ صلیبیان به مهدیه در ۷۹۲ق/۱۳۹۰م نامه‌های آنان را برای امیر ترجمه می‌کرد، به «ترجمان» مشهور شد.
[۱۵] عبدالله ترجمان، تحفة الاریب فی الرد علی اهل الصلیب، ج۱، ص۷۷، به کوشش عمر وفیق داعوق، بیروت، ۱۴۰۸ق/۱۹۸۸م.    
[۱۶] محمد سراج‌ ندلسی، الحلل السندسیة، ج۱، ص۱۸۳، به کوشش محمد حبیب هیله، بیروت، ۱۹۸۵م.
ترجمان پس از مرگ امیرابوالعباس و در عهد پسرش ابوفارس عبدالعزیز نیز همان شغل را داشت و حتیٰ مسئولیت‌هایش افزون‌تر شد.
[۱۷] عبدالله ترجمان، تحفة الاریب فی الرد علی اهل الصلیب، ج۱، ص۷۸، به کوشش عمر وفیق داعوق، بیروت، ۱۴۰۸ق/۱۹۸۸م.    


۴ - درگذشت


او در تونس درگذشت و بارگاهی بر قبرش در سوق‌السراجین ساختند که تا امروز هنوز پابرجا ست.
[۱۸] محمد شمام، تعلیقات بر اتحاف اهل الزمان، ج۱، ص۲۲۹.
وی در میان مردم به نام «سیدی التحفة» مشهور بود.
[۱۹] محمد شمام، تعلیقات بر اتحاف اهل الزمان، ج۱، ص۲۲۹.


۵ - آثار و تألیفات


تنها اثری که از او به جای مانده تحفة الاریب فی الرد علی اهل الصلیب است که نگارش آن در ۸۲۳ق/۱۴۲۰م انجام یافته است.
[۲۰] احمد ابن ابی‌ضیاف، اتحاف اهل الزمان، ج۱، ص۲۲۹، به کوشش محمد شمام، تونس، ۱۹۹۰م.
[۲۱] محمد ابن‌ابی‌دینار، المؤنس، ج۱، ص۱۵۲، به کوشش محمد شمّام، تونس، ۱۳۸۷ق.
[۲۲] مصطفی، حاجی‌خلیفه، کشف الظنون، ج۱، ص۳۶۲، دار المثنی، ۱۹۴۱م.    
این کتاب که بارها به چاپ رسیده، به فارسی و ترکی نیز ترجمه شده است. چاپ سنگی ترجمۀ فارسی این کتاب موجود است. نسخه‌ای از ترجمۀ ترکی این کتاب در پاریس وجود دارد.
[۲۳] نک‌: Bloche، شم‌۶۰۵۱.


۶ - محتوای کتاب تحفة الاریب


کتاب شامل ۳ فصل است.
۱. فصل اول اطلاعاتی از زادگاه او، چگونگی آموزش او در کنیسه‌ها، آشنایی او با اسلام، شرح مهاجرت او به تونس و اسلام آوردن او ست.
[۲۴] عبدالله ترجمان، تحفة الاریب فی الرد علی اهل الصلیب، ج۱، ص۶۱-۷۶، به کوشش عمروفیق داعوق، بیروت، ۱۴۰۸ق/۱۹۸۸م.    

۲. فصل دوم شامل رویدادهایی در عصر امیر ابوالعباس و امیر ابوفارس است که ترجمان در آن وقت، شغل حکومتی داشته است.
[۲۵] عبدالله ترجمان، تحفة الاریب فی الرد علی اهل الصلیب، ج۱، ص۷۷-۹۱، به کوشش عمروفیق داعوق، بیروت، ۱۴۰۸ق/۱۹۸۸م.    

۳. فصل سوم مهم‌ترین قسمت کتاب است و حاجی‌خلیفه
[۲۶] مصطفی، حاجی‌خلیفه، کشف الظنون، ج۱، ص۳۶۲، دار المثنی، ۱۹۴۱م.    
تنها از این قسمت یاد می‌کند. این فصل ۹ باب دارد و نویسنده با استناد به متن کتاب مقدس و استدلال عقلانی و حتیٰ تاویل متون کتاب مقدس،
[۲۷] عبدالله ترجمان، تحفة الاریب فی الرد علی اهل الصلیب، ج۱، ص۹۲، به کوشش عمر وفیق داعوق، بیروت، ۱۴۰۸ق/۱۹۸۸م.    
نادرستی ادعاهای مسیحیان را نشان می‌دهد و سرانجام به اثبات نبوت حضرت محمد (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) می‌پردازد.
• در باب اول، دروغ‌ها و تناقضات نویسندگان اناجیل اربعه را بیان می‌کند
[۲۸] عبدالله ترجمان، تحفة الاریب فی الرد علی اهل الصلیب، ج۱، ص۹۴-۱۲۰، به کوشش عمر وفیق داعوق، بیروت، ۱۴۰۸ق/۱۹۸۸م.    

• در باب دوم، اعتقاد برخی فرق مسیحی را ذکر می‌کند که مسیح را خداوند قادر متعال می‌دانند و یا او را هم خدا و هم انسان می‌شمارند و نیز از اعتقاد به گناه نخستین‌ یاد می‌کند و همۀ آن‌ها را باطل می‌شمارد
[۲۹] عبدالله ترجمان، تحفة الاریب فی الرد علی اهل الصلیب، ج۱، ص۱۲۱-۱۳۱، به کوشش عمر وفیق داعوق، بیروت، ۱۴۰۸ق/۱۹۸۸م.    

• در باب سوم، پس از ذکر مقدسات دین مسیحیت، غسل تعمید، ایمان به تثلیث، اعتقاد به پیوند الوهی پدر با جسم مسیح در بطن مریم، عشاء ربانی و اقرار به گناه، حقانیت آن‌ها را رد می‌کند
[۳۰] عبدالله ترجمان، تحفة الاریب فی الرد علی اهل الصلیب، ج۱، ص۱۳۲-۱۷۳، به کوشش عمر وفیق داعوق، بیروت، ۱۴۰۸ق/۱۹۸۸م.    

• در باب چهارم پس از ذکر اعتقادات مسیحیان و تناقضات مسیحیت، آنها را مردود می‌شمارد
[۳۱] عبدالله ترجمان، تحفة الاریب فی الرد علی اهل الصلیب، ج۱، ص۱۷۴-۱۸۴، به کوشش عمر وفیق داعوق، بیروت، ۱۴۰۸ق/۱۹۸۸م.    

• در باب پنجم، شرح می‌دهد که عیسیٰ خدا نیست، بلکه بشر و پیامبر خداست
[۳۲] عبدالله ترجمان، تحفة الاریب فی الرد علی اهل الصلیب، ج۱، ص۱۸۵-۲۰۲، به کوشش عمر وفیق داعوق، بیروت، ۱۴۰۸ق/۱۹۸۸م.    

• باب ششم، شرح اختلاف روایات اناجیل است که به نظر وی نشان دروغ بودن آن‌ها ست، چرا که آنچه از خدا برسد، در آن اختلافی نخواهد بود
[۳۳] عبدالله ترجمان، تحفة الاریب فی الرد علی اهل الصلیب، ج۱، ص۲۰۳-۲۲۲، به کوشش عمر وفیق داعوق، بیروت، ۱۴۰۸ق/۱۹۸۸م.    

• باب هفتم، ذکر دروغ‌هایی است که به عیسی نسبت می‌دهند
[۳۴] عبدالله ترجمان، تحفة الاریب فی الرد علی اهل الصلیب، ج۱، ص۲۲۳-۲۳۸، به کوشش عمر وفیق داعوق، بیروت، ۱۴۰۸ق/۱۹۸۸م.    

باب هشتم، شامل ایرادهای مسیحیان به مسلمانان است، از جمله ازدواج روحانیون مسلمان، رسم ختان، اعتقاد به معاد جسمانی، خوردن و نوشیدن در بهشت...
[۳۵] عبدالله ترجمان، تحفة الاریب فی الرد علی اهل الصلیب، ج۱، ص۲۳۹-۲۵۴، به کوشش عمر وفیق داعوق، بیروت، ۱۴۰۸ق/۱۹۸۸م.    

• باب نهم در اثبات نبوت محمد رسول‌الله (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) است و شرح این‌که نبی موعود در دین مسیحیت یعنی «فارقلیط»، همان رسول دین اسلام است.

۷ - فهرست منابع


(۱) محمد ابن‌ابی‌دینار، المؤنس، به کوشش محمد شمّام، تونس، ۱۳۸۷ق.
(۲) احمد ابن ابی‌ضیاف، اتحاف اهل الزمان، به کوشش محمد شمام، تونس، ۱۹۹۰م.
(۳) عبدالله ترجمان، تحفة الاریب فی الرد علی اهل الصلیب، به کوشش عمروفیق داعوق، بیروت، ۱۴۰۸ق/۱۹۸۸م.
(۴) حاجی‌خلیفه، کشف الظنون، دار المثنی، ۱۹۴۱م.
(۵) محمد سراج‌اندلسی، الحلل السندسیة، به کوشش محمد حبیب هیله، بیروت، ۱۹۸۵م.
(۶) محمد شمام، تعلیقات بر اتحاف اهل الزمان.
(۷) محمد محفوظ، تراجم المؤلفین التونسیین، بیروت، ۱۹۸۲-۱۹۸۶م.
(۸)؛ Bloche
(۹) GAL.

۸ - پانویس

 
۱. ↑ محمد محفوظ، تراجم المؤلفین التونسیین، ج۱، ص۲۲۵، بیروت، ۱۹۸۲-۱۹۸۶م
۲. ↑ GAL, II, P۳۲۲.
۳. ↑ عبدالله ترجمان، تحفة الاریب فی الرد علی اهل الصلیب، ج۱، ص۶۱-۶۲، به کوشش عمر وفیق داعوق، بیروت، ۱۴۰۸ق/۱۹۸۸م.    
۴. ↑ عبدالله ترجمان، تحفة الاریب فی الرد علی اهل الصلیب، ج۱، ص۶۲، به کوشش عمر وفیق داعوق، بیروت، ۱۴۰۸ق/۱۹۸۸م.    
۵. ↑ عبدالله ترجمان، تحفة الاریب فی الرد علی اهل الصلیب، ج۱، ص۶۲، به کوشش عم روفیق داعوق، بیروت، ۱۴۰۸ق/۱۹۸۸م.    
۶. ↑ عبدالله ترجمان، تحفة الاریب فی الرد علی اهل الصلیب، ج۱، ص۶۵، به کوشش عمر وفیق داعوق، بیروت، ۱۴۰۸ق/۱۹۸۸م.    
۷. ↑ عبدالله ترجمان، تحفة الاریب فی الرد علی اهل الصلیب، ج۱، ص۶۹، به کوشش عمر وفیق داعوق، بیروت، ۱۴۰۸ق/۱۹۸۸م.    
۸. ↑ GAL, II, P۳۲۲.
۹. ↑ عبدالله ترجمان، تحفة الاریب فی الرد علی اهل الصلیب، ج۱، ص۶۹-۷۲، به کوشش عمر وفیق داعوق، بیروت، ۱۴۰۸ق/۱۹۸۸م.    
۱۰. ↑ عبدالله ترجمان، تحفة الاریب فی الرد علی اهل الصلیب، ج۱، ص۷۲-۷۳، به کوشش عمر وفیق داعوق، بیروت، ۱۴۰۸ق/۱۹۸۸م.    
۱۱. ↑ عبدالله ترجمان، تحفة الاریب فی الرد علی اهل الصلیب، ص۷۲، به کوشش عمر وفیق داعوق، بیروت، ۱۴۰۸ق/۱۹۸۸م.    
۱۲. ↑ عبدالله ترجمان، تحفة الاریب فی الرد علی اهل الصلیب، ج۱، ص۷۸-۷۹، به کوشش عمر وفیق داعوق، بیروت، ۱۴۰۸ق/۱۹۸۸م.    
۱۳. ↑ عبدالله ترجمان، تحفة الاریب فی الرد علی اهل الصلیب، ج۱، ص۷۵- ۷۸، به کوشش عم روفیق داعوق، بیروت، ۱۴۰۸ق/۱۹۸۸م.    
۱۴. ↑ محمد محفوظ، تراجم المؤلفین التونسیین، ج۱، ص۲۲۹، بیروت، ۱۹۸۲-۱۹۸۶م
۱۵. ↑ عبدالله ترجمان، تحفة الاریب فی الرد علی اهل الصلیب، ج۱، ص۷۷، به کوشش عمر وفیق داعوق، بیروت، ۱۴۰۸ق/۱۹۸۸م.    
۱۶. ↑ محمد سراج‌ ندلسی، الحلل السندسیة، ج۱، ص۱۸۳، به کوشش محمد حبیب هیله، بیروت، ۱۹۸۵م.
۱۷. ↑ عبدالله ترجمان، تحفة الاریب فی الرد علی اهل الصلیب، ج۱، ص۷۸، به کوشش عمر وفیق داعوق، بیروت، ۱۴۰۸ق/۱۹۸۸م.    
۱۸. ↑ محمد شمام، تعلیقات بر اتحاف اهل الزمان، ج۱، ص۲۲۹.
۱۹. ↑ محمد شمام، تعلیقات بر اتحاف اهل الزمان، ج۱، ص۲۲۹.
۲۰. ↑ احمد ابن ابی‌ضیاف، اتحاف اهل الزمان، ج۱، ص۲۲۹، به کوشش محمد شمام، تونس، ۱۹۹۰م.
۲۱. ↑ محمد ابن‌ابی‌دینار، المؤنس، ج۱، ص۱۵۲، به کوشش محمد شمّام، تونس، ۱۳۸۷ق.
۲۲. ↑ مصطفی، حاجی‌خلیفه، کشف الظنون، ج۱، ص۳۶۲، دار المثنی، ۱۹۴۱م.    
۲۳. ↑ نک‌: Bloche، شم‌۶۰۵۱.
۲۴. ↑ عبدالله ترجمان، تحفة الاریب فی الرد علی اهل الصلیب، ج۱، ص۶۱-۷۶، به کوشش عمروفیق داعوق، بیروت، ۱۴۰۸ق/۱۹۸۸م.    
۲۵. ↑ عبدالله ترجمان، تحفة الاریب فی الرد علی اهل الصلیب، ج۱، ص۷۷-۹۱، به کوشش عمروفیق داعوق، بیروت، ۱۴۰۸ق/۱۹۸۸م.    
۲۶. ↑ مصطفی، حاجی‌خلیفه، کشف الظنون، ج۱، ص۳۶۲، دار المثنی، ۱۹۴۱م.    
۲۷. ↑ عبدالله ترجمان، تحفة الاریب فی الرد علی اهل الصلیب، ج۱، ص۹۲، به کوشش عمر وفیق داعوق، بیروت، ۱۴۰۸ق/۱۹۸۸م.    
۲۸. ↑ عبدالله ترجمان، تحفة الاریب فی الرد علی اهل الصلیب، ج۱، ص۹۴-۱۲۰، به کوشش عمر وفیق داعوق، بیروت، ۱۴۰۸ق/۱۹۸۸م.    
۲۹. ↑ عبدالله ترجمان، تحفة الاریب فی الرد علی اهل الصلیب، ج۱، ص۱۲۱-۱۳۱، به کوشش عمر وفیق داعوق، بیروت، ۱۴۰۸ق/۱۹۸۸م.    
۳۰. ↑ عبدالله ترجمان، تحفة الاریب فی الرد علی اهل الصلیب، ج۱، ص۱۳۲-۱۷۳، به کوشش عمر وفیق داعوق، بیروت، ۱۴۰۸ق/۱۹۸۸م.    
۳۱. ↑ عبدالله ترجمان، تحفة الاریب فی الرد علی اهل الصلیب، ج۱، ص۱۷۴-۱۸۴، به کوشش عمر وفیق داعوق، بیروت، ۱۴۰۸ق/۱۹۸۸م.    
۳۲. ↑ عبدالله ترجمان، تحفة الاریب فی الرد علی اهل الصلیب، ج۱، ص۱۸۵-۲۰۲، به کوشش عمر وفیق داعوق، بیروت، ۱۴۰۸ق/۱۹۸۸م.    
۳۳. ↑ عبدالله ترجمان، تحفة الاریب فی الرد علی اهل الصلیب، ج۱، ص۲۰۳-۲۲۲، به کوشش عمر وفیق داعوق، بیروت، ۱۴۰۸ق/۱۹۸۸م.    
۳۴. ↑ عبدالله ترجمان، تحفة الاریب فی الرد علی اهل الصلیب، ج۱، ص۲۲۳-۲۳۸، به کوشش عمر وفیق داعوق، بیروت، ۱۴۰۸ق/۱۹۸۸م.    
۳۵. ↑ عبدالله ترجمان، تحفة الاریب فی الرد علی اهل الصلیب، ج۱، ص۲۳۹-۲۵۴، به کوشش عمر وفیق داعوق، بیروت، ۱۴۰۸ق/۱۹۸۸م.    


۹ - منبع


• مسعود تاره، دائرة المعارف بزرگ اسلامی، مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی، برگرفته از مقاله «عبدالله بن عبدالله میورقی ترجمان».    


رده‌های این صفحه : تونس | درگذشتگان 832 (قمری) | زادگان 756 (قمری) | مستبصرین | نویسندگان اسلامی | نویسندگان اندلسی | نویسندگان تونسی | نویسندگان سده نهم (قمری) | نویسندگان سده هشتم (قمری)




آخرین نظرات
کلیه حقوق این تارنما متعلق به فرا دانشنامه ویکی بین است.